Basagni B, Pancani S, Pellicciari L, Gemignani P, Salvadori E, Marignani S, Grippo A, Hakiki B, Mannini A, Bardi D, Pellegrini I, Viggiano MP, Giovannelli F, Macchi C, Cecchi F.
Extra-Linguistic Cognitive Functions Involved in the Token Test: Results from a Cohort of Non-Aphasic Stroke Patients with Right Hemisphere Lesion. Behav Sci (Basel). 2022 Dec 3;12(12):494.
doi: 10.3390/bs12120494 (Free access)
Introductie
Dit onderzoek gaat in op de Token Test (TT), een taaltest die in 1962 ontwikkeld werd om auditief taalbegrip van mensen te onderzoeken. Het bestaat uit 61 items, verdeeld over 5 verschillende onderdelen die oplopen in moeilijkheidsgraad. Cognitieve functies, zoals verbaal kortetermijngeheugen, werkgeheugen en inhibitie kunnen de prestatie op de TT beïnvloeden. Verschillende studies hebben het verband tussen deze cognitieve processen en de prestaties op de TT geprobeerd te bestuderen bij patiënten met afasie door hersenletsel. De huidige studie heeft als doel de 5 onderdelen van de TT te vergelijken met het werkgeheugen en andere cognitieve functies van patiënten met een CVA in de rechter hemisfeer, die geen afasie hebben.
Onderzoeksopzet
De gegevens uit deze Italiaanse studie komen uit een multicenter prospectieve studie, ook wel bekend als de RIPS studie. Na zorgvuldige selectie van in- en exclusiecriteria werden de data van 37 volwassenen geanalyseerd. Deze patiënten hadden geen afasie volgens de National Institues of Health Stroke Scale (NIHSS, onderdeel 9), waren rechtshandig en hadden een CVA doorgemaakt in de rechterhersenhelft. De scores op de TT, Montreal Cognitive Assesment (MoCA) en digit span test werden gebruikt. De laatste test meet verbaal kortetermijngeheugen (voorwaarts) en werkgeheugen (achterwaarts). Patiënten moeten hierbij cijfers onthouden en nazeggen in dezelfde of omgekeerde volgorde. De MoCA is een cognitieve screening die 6 verschillende cognitieve functies (visuospatieel, aandacht, taal, executief functioneren, geheugen en oriëntatie) kort in kaart brengt. De maximaal haalbare score hierbij is 30.
Resultaten
De gemiddelde scores op de voorwaartse digit span taak (3.5-7.9, gem. 5.7) waren hoger dan op de achterwaartse taak (1.8-7.1, gem. 4.0). De gemiddelde MoCA score was 19.5 (sd 3.8), waar de meeste punten werden behaald op het onderdeel ‘oriëntatie’ en de minste op het onderdeel ‘geheugen’.
De mediaan van het aantal fouten bij de TT was 3 (bereik 0-25). 43 procent van de volwassenen maakte minder dan 3 fouten, 30 procent tussen de 3 en 11 fouten en 27 procent meer dan 11 fouten. Deze fouten zaten met name in de onderdelen IV (langere opdrachten) en V (syntactisch complexere opdrachten) van de TT.
De analyse liet een significante negatieve correlatie zien tussen het aantal fouten op de TT en de scores op de digit span test. Specifiek was er een significante correlatie tussen het aantal fouten op de TT onderdeel IV en de score op de voorwaartse digit span. Ook was er een significante correlatie tussen het aantal fouten op de TT onderdeel V en de scores op de voorwaartse én achterwaartse digit span test. Bij de vergelijking van de scores op de MoCA met de TT-prestatie kwam een significante negatieve correlatie naar voren tussen de scores op de onderdelen ‘executief functioneren’, ‘oriëntatie’ en de fouten op de subtest V van de TT.
Er werden geen significante verschillen gevonden wanneer werd gekeken naar de locatie van het CVA, en ook niet tussen de scores op de voorwaartse en achterwaartse digit span testen.
Conclusie en discussie
Deze studie wilde aandacht vestigen op de nonverbale cognitieve functies die door een CVA aangedaan kunnen zijn en die het taalbegrip kunnen beïnvloeden. Bijna 60 procent van de mensen met een CVA in de rechterhersenhelft maakte 2 of meer fouten op de Token Test, wat aanduidt dat andere factoren dan afasie dit veroorzaken. Sommige patiënten hadden stoornissen in korte termijn- en werkgeheugen, zelfs onder het 5e percentiel. De significante correlaties tussen de digit span en TT prestaties die werden gevonden tonen de rol aan van het geheugen bij de prestatie op de TT, met name in de onderdelen IV en V, waarbij de opdrachten langer en complexer zijn.
Het model van Baddeley wordt besproken als een belangrijk cognitief model voor het verbale korte termijn geheugen. Een onderdeel is de fonologische lus, die een rol speelt bij de tijdelijke opslag van verbale informatie. Het model maakt een onderscheid tussen verbaal geheugen en werkgeheugen. Het werkgeheugen vraagt meer capaciteit omdat verbale informatie gemanipuleerd en verwerkt moet worden, terwijl het bij korte termijn geheugen puur gaat om het vasthouden van informatie. Hersengebieden die een rol lijken te spelen zijn het achterste deel van de gyrus temporalis superior en sulcus en een complex netwerk van de auditieve cortex, hippocampus en frontale cortex.
Er werd verwacht een verschil te vinden tussen scores op de voorwaartse digit span test (kortetermijngeheugen) en achterwaartse test (werkgeheugen). Dit verschil werd echter niet gevonden. Mogelijk heeft dit te maken met het moment van testafname in de acute fase van het CVA, waarbij een factor zoals verminderde aandacht beide typen geheugen kan hebben beïnvloed.
De correlatie tussen het onderdeel ‘oriëntatie’ en de TT onderdelen III-V kan mogelijk worden toegeschreven aan een ernstigere cognitieve stoornis. Dat de scores op ‘executief functioneren’ correleren met de scores op TT onderdeel V is te verklaren door de complexiteit van deze subtest. Daarbij wordt een beroep gedaan op hogere functies, zoals inhibitie, volgehouden aandacht en planning, die frontaal (sub)corticaal gerepresenteerd zijn.
De analyse van de scores op de TT bij een patiënt met een laesie rechts vraagt om het overwegen van extra-linguïstische variabelen, ook bij de interpretatie van scores van een patiënt met een laesie links. Een slechte prestatie op de TT bij een dergelijke patiënt kan namelijk ook beïnvloed zijn door werkgeheugen en aandacht. Het verdient aanbeveling om het korte termijn geheugen van patiënten te testen en mee te nemen in de diagnostiek en behandeling van taalbegripsstoornissen.
Implicaties voor de klinische praktijk
Overweeg jij de invloed van geheugenproblemen bij een afwijkende score op de Token Test?
