Spraakapraxie

Spraakapraxie kan zich net als afasie en dysartrie voordoen na niet-aangeboren hersenletsel, bijvoorbeeld als gevolg van een beroerte.

Symptomen van spraakapraxie

Mensen met spraakapraxie hebben moeite met het doelbewust uitspreken van klanken, woorden en zinnen. De symptomen en ernst kunnen sterk variëren. Vaak is er sprake van een verminderende vloeiendheid en een minder melodieuze spraak. Ook kan het zich uiten door een slechte verstaanbaarheid. Regelmatig is de spraakapraxie zo ernstig dat het helemaal niet meer lukt om te doelbewust te spreken. Wat dan overblijft zijn uitingen voortkomend uit emotie, automatismen en zingen op een bekende melodie (Feiken & Jonkers, 2012).

DIAS

DIAS

Sinds enige jaren is in Nederland een gevalideerd instrument op de markt om spraakapraxie mee te diagnosticeren, het DIAS. Met het DIAS (Diagnostisch instrument voor apraxie van de spraak; Feiken en Jonkers, 2012) kan een spraakapraxie vastgesteld worden, los van een afasie of een dysartrie. Het DIAS onderzoekt op gestandaardiseerde wijze welke specifieke kenmerken van spraakapraxie in welke mate aanwezig zijn. Ook kan op verschillende niveaus van articulatievaardigheid een ernstscore worden bepaald. Met behulp van deze ernstscores kan met tussenpozen van drie maanden vooruitgang en effecten van therapie gemeten worden.

Logopedisten kunnen zich scholen in het gebruik van het DIAS. Meer informatie hierover vindt u hier.

Therapie

TIAS box

TIAS box

Voor de behandeling van spraakapraxie is er een therapeutisch instrument ontwikkeld, het Therapeutisch Instrument voor Apraxie van de Spraak (TIAS).

Het betreft een praktische en gestructureerde methodiek, die de logopedist begeleidt de therapie zo effectief en efficiënt mogelijk toe te passen. Uiteengezet is bijvoorbeeld hoe kan worden ingespeeld op de onderliggende stoornissen van spraakapraxie, aan de hand van verschillende therapeutische benaderingswijzen. De werkwijze wordt per fase beschreven (oriëntatie-, oefen-, automatiserings- en transferfase).

Het therapiemateriaal van het TIAS bestaat uit een TIAS-box met 5 werkboeken en een digitaal oefenprogramma, de TIAS-app. Beide zijn hier verkrijgbaar.

Logopedisten kunnen zich scholen in het gebruik van de TIAS methodiek. Informatie vindt u hier.

TIAS app

TIAS app

MIT en SMTA

SMTA

SMTA

Een andere vorm van behandeling betreft de inzet van melodie en muziek. Positieve, significante resultaten zijn behaald met de Melodic Intonation Therapy (MIT) en Speech Music Therapy for Aphasia (SMTA). De gevalideerde versie van de Nederlandse MIT is sinds 2015 verkrijgbaar (Van der Meulen e.a. 2015).

Voor meer informatie over de MIT klik hier. Het programma MIT bestellen kan via deze link.

Verder heeft recent onderzoek aangetoond dat SMTA effectief kan worden ingezet bij de behandeling van spraakapraxie (Hurkmans, 2016). Logopedisten kunnen zich scholen in het toepassen van SMTA. Informatie over deze cursus vindt u hier. Bestellen van de SMTA kan via deze link.

Observatieformulier spraakapraxie acute fase

De kwaliteitskring ‘Ziekenhuis Overleg Noord Nederland’ (ZON) heeft in 2015 een ‘Observatieformulier Spraakapraxie in de acute fase’ opgesteld, omdat hier vanuit de klinische praktijk, waar het nog te vroeg is om het DIAS af te nemen, behoefte aan bleek te zijn.  Dit is gedaan na overleg en met toestemming van Judith Feiken en uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum.

Het formulier heeft als doel om in de ziekenhuisfase een gerichte blik te werpen  op mutistische patiënten of patiënten met onvloeiendheden. Op die manier kunnen aanwijzingen voor de insteek van therapie in de acute fase verkregen worden en kan er een beter onderbouwde advisering gedaan worden ten aanzien van vervolgonderzoek met het DIAS in de revalidatiefase.

Aangezien logopedisten uit  andere regio’s ook interesse bleken te hebben in het formulier, leek het goed om het formulier te delen en via AfasieNet beschikbaar te stellen. Het is daarbij van belang om uitdrukkelijk te benoemen dat het observatieformulier niet gevalideerd of genormeerd is en dus slechts een praktisch bruikbaar handvat.

Wie weet is de bruikbaarheid als screeningsinstrument een interessant onderzoeksonderwerp voor in de toekomst!

Voorlichtingsvideo's

In het UMCG Centrum voor Revalidatie zijn twee voorlichtingsvideo’s gemaakt over spraakapraxie:

Deze video is bedoeld voor alle betrokkenen van mensen met spraakapraxie;

Deze video is iets korter en is bedoeld voor de (paramedici) op dit gebied.

SMTA

MIT

Webshop

  • Bestel online voorlichting, spel- en oefenmaterialen, de Afasie Nieuwslezer, Top! 2Games, Top! Woordvinding en meer.

    Webshop

Als deelnemer heb je toegang tot

Steun Stichting AfasieNet
met een donatie