Laura Murray (2017) Focusing attention on executive functioning in Aphasia. Aphasiology, 31:7, 721-724.
DOI: 10.1080/02687038.2017.1299854 (Free access).
Binnen de afasieliteratuur wordt het steeds duidelijker dat niet-linguïstische cognitieve beperkingen vaak samengaan met afasie, en dat deze van invloed zijn op het herstel van taal (o.a.Fucetola, Connor, Strube, & Corbetta, 2009; Murray, 2012; Villard & Kiran, 2016). Tot dusver is gebleken dat niet-linguïstische cognitieve domeinen, zoals in het bijzonder het geheugen, van negatieve invloed zijn op het leren. Er is echter nog weinig aandacht besteed aan executieve functiestoornissen bij afasie. Dit zorgt ervoor dat er behoefte is aan nader onderzoek naar de rol van deze stoornissen bij afasie.
In deze speciale uitgave van Aphasiology is een compilatie gemaakt van reviews en studies naar de rol die de executieve functies spelen bij afasie en het herstel van taal. Hier volgt een korte samenvatting van die studies.
Anosognosie
Een studie door Dean en collega’s (2016) gaat over anosognosie, dat bekend staat als een potentiële negatieve prognostische indicator voor herstel in de revalidatie (o.a., Dockree, Tarleton, Carton, & FitzGerald, 2015;Leicht, Berwig, & Gertz, 2010).
Dean ea. (2016) hebben onderzoek gedaan naar het beschadigd bewustzijn na het ontstaan van afasie. Zij zien een aantal belangrijke verschillen tussen directe en indirecte bewustzijnsmetingen en beschrijven wat dit betekent voor het cognitief functioneren en de klinische praktijk.
Penn en collega’s (2016) onderzoeken de sensitiviteit van een testbatterij, bestaande uit een aantal non-verbale EF metingen in de acute fase bij het herstel van tweetalige PMA in Zuid-Afrika. Ze bieden ook een aantal onderzoek suggesties voor het beoordelen van de EF bij PMA in de acute fase.
Welke executieve functies spelen een rol
Dan volgen er twee artikelen die ingaan op de vraag of afasiepatiënten vooral problemen hebben met taal gerelateerde executieve functies (bijv. verbaal redeneren) of met allerlei executieve functies (Kuzmina en Weekes; Murray)
Executieve functies meenemen in de behandeling van PMA
De laatste twee artikelen laten zien hoe belangrijk het is om de EF mee te nemen in de behandeling bij PMA. Nicholas en Tabor Connor (2016) beschrijven het belang van de EF in het effectieve gebruik van ondersteunende en alternatieve communicatie (OAC). Er zijn specifieke vaardigheden nodig (EF) om gebruik te kunnen maken van OAC. De auteurs geven suggesties om de beslissingen omtrent het gebruik van OAC voor PMA te vergemakkelijken.
Mayer en collega’s (2016) richten zich in hun onderzoek op proces gebaseerde EF interventies, strategietraining en indirecte behandelingsbenaderingen. Zij constateren een gebrek aan studies die onderzoek doen naar dit soort benaderingen. Zij bieden een beschrijving van hun ‘Brein budget’ interventie, deze combineert EF strategietraining met op taal gebaseerde activiteiten.
Doel van dit themanummer
Doel van deze uitgave van Aphasiology is om zowel binnen de wetenschap als klinisch meer aandacht te richten op EF bij afasie.
Implicaties voor de praktijk
Houd jij rekening met cognitieve stoornissen, en dan in het bijzonder de executieve functiestoornissen, wanneer je een PMA in behandeling krijgt? Hoe kun je beoordelen of er EF zijn? Houd jij hier rekening mee tijdens je behandeling en zo ja, hoe?
