De gebarenlezing werd gegeven door Karin van Nispen, klinische linguïst en docent aan de Universiteit van Tilburg. Op basis van haar onderzoek gaf ze theoretische uitleg over de verschillende soorten gebaren die er zijn. Daarnaast ging ze in op de cognitieve processen die nodig zijn om gebaren te maken en te begrijpen. Ze sloot af met de klinische implicaties van haar onderzoek. Deze kun je hieronder terug lezen.
Gebaren: Belangrijk voor de praktijk
1. Pantomime (bewust gebaren) en co-speech gebaren (spontaan gebaren) zijn het product van verschillende processen. PMA kunnen meer of minder moeite hebben met een van de twee.
2. Gebaren kunnen bijdragen aan de communicatie van mensen met ernstige, maar zeker ook aan de communicatie van mensen met een milde afasie.
3. Er zijn verschillende manieren waarop informatie in een gebaar kan worden uitgedrukt. De een is makkelijker dan de ander.
4. Een hemiparese heeft nauwelijks invloed, ideomotorische apraxie en een stoornis in de non-verbale semantiek kunnen wel invloed hebben op het gebruik van gebaren.
5. Gebaren brengen informatie over. Het is belangrijk dat PMA zelf dit weten. Het is nog belangrijker dat gesprekspartners hier aandacht voor hebben.
Lees hier een uitgebreide toelichting op deze 5 praktische toepassingen.
Gebaren: Ervaringen uit de praktijk
Bij het bespreken van een aantal casussen kwamen er een aantal punten naar boven die goed werken in de praktijk
1. Betrek de omgeving.
-De persoon met afasie (PMA) kan soms hele mooie gebaren maken, maar de gesprekspartner ziet dit niet altijd. Belangrijk dat zij hierop attent gemaakt worden en leren hoe ze goede vragen kunnen stellen. Bijvoorbeeld met PACT, of door een filmpje te laten zien van iemand die goed inspeelt op de gebaren van de PMA.
-Daarnaast kan een gesprekspartner soms het gebruik van een gebaar uitlokken bij een PMA. Dit zelf bedenken kan moeilijk zijn voor PMA, maar als een gesprekspartner er om vraagt kunnen sommigen het toch.
2. Ga uit van wat iemand kan en spontaan al doet
Soms kunnen PMA spontaan veel gebaren gebruiken, maar moeite hebben dit als ‘bewuste’ strategie toe te passen. Voor veel PMA zal deze ‘bewuste strategie’ lastig zijn. Daarom is het belangrijk om uit te gaan van wat iemand spontaan doet en kan en dit te stimuleren. Een leuke manier om ‘spontaan’ te werken met gebaren is het gebruik van Drama.
3. Maak het niet te moeilijk
Het ene gebaar is het andere niet. Heel simpel is (het nadoen van) de duim omhoog of omlaag houden of wijzen naar dingen in de omgeving. Een stapje moeilijker is het aangeven van de grootte van iets of de positie ten opzichte van het lichaam. Vervolgens kan iemand misschien de volledige vorm van iets uitbeelden, of een specifiek onderdeel. Een gebaar dat vaak makkelijk te begrijpen is, is het uitbeelden van het gebruik (net doen alsof je je tanden poetst bijvoorbeeld), maar niet iedereen vind dit ook een makkelijk gebaar om te maken.
Wil je ook up to date blijven op het gebied van inzichten omtrent afasie en afsiebehandeling? Houd de website in de gaten om te zien wanneer een volgende lezing plaatsvindt.
