Het mappen van taal bij hersentumorpatiënten kan tegenwoordig vooraf gebeuren met behulp van navigated Transcranial Magnetic Stimulation (nTMS). In het Engels wordt dat aangeduid met preoperative language mapping of tijdens de operatie – intra-operative language mapping. Dit is het onderwerp van het proefschrift van Ann-Katrin Ohlerth:
https://pure.rug.nl/ws/portalfiles/portal/222081857/Complete_thesis.pdf
Buitenlandse sprekers
In de ochtend kwamen de buitenlandse gasten aan het woord. Prof. dr. Hugue Duffau (Université de Montpellier), een van de meest gerenommeerde neurochirurgen op het gebied van hersentumoren, vertelde dat hij niet langer alleen taal test gedurende wakkere operatie, maar ook, afhankelijk van de plaats van de tumor en de wensen van de patiënt, Theory of Mind, ruimtelijk bewustzijn, non-verbale semantiek en zelfevaluatie. Welke functies onderzocht worden, wordt vooraf met de patiënt en zijn naasten besproken, waarbij er rekening gehouden wordt met werk, hobby’s enz.
Dit werd gevolgd door een presentatie van drie onderzoekers van Kings’ Cross Hospital in Londen: prof. Keyoumar Ashkan, dr. Francesco Vergani (beiden neurochirurg) en dr. Antonio Valentin (klinisch neurofysioloog). De nadruk lag op de correlatie tussen pre- en intra-operatief testen, waarbij naar voren kwam dat de functie van bijvoorbeeld de middelste frontale winding, die belangrijk is voor de integratie van de ventrale en de dorsale baan, onderschat wordt. Voorts werd aandacht besteed aan alternatieve manieren om TMS in te zetten in de therapie.
Prof. Krieg (Technological University Munich) en prof. Picht (Charité, Berlin), pioniers op het gebied van het pre-operatief lokaliseren van taalfuncties, vertelden over de laatste ontwikkelingen: hoe nTMS-data gebruikt kunnen worden voor reconstructie van de wittestofbanen en hoe 3D-reconstructies gemaakt kunnen worden op basis van nTMS. Met behulp van informatie verkregen door nTMS, een non-invasieve methode, kan, samen met de patiënt, de operatie zorgvuldiger gepland worden hetgeen leidt tot betere uitkomsten: langere overlevingsduur en betere kwaliteit van leven.
Nederlands onderzoek
In de middag kwam het onderzoek dat in Nederland wordt verricht aan de orde. Dr. Jeltema (UMCG) legde eveneens de nadruk op het betrekken van de patiënt bij het plannen van de operatie, hoewel in Groningen de nadruk (nog) ligt op het mappen van de motorische functies.
Dr. Adrià Rofes (RUG) deed vervolgens verslag van een inventarisatie van taaltests die in Europa worden gebruikt voor intra-operatief testen. Men blijkt vooral ‘benoemen van objecten’ te gebruiken. Hij pleitte voor het gebruik van tests voor werkwoorden.
Dat is waar dr. Ann-Katrin Ohlerth haar promotieonderzoek naar gedaan heeft: pre- en intra-operatief testen van werkwoorden en zelfstandige naamwoorden. Haar nTMS-onderzoek laat zien dat werkwoordtests vooral sensitief zijn als de tumor zich in de temporale gebieden of in de inferieure longitudinale fasciculus bevinden. Daarom beveelt zij aan per geval te bekijken welke tests intra-operatief het best gebruikt kunnen worden.
Dr. Djaina Satoer (Erasmus MC) liet zien hoe spontane taal, dat natuurlijk de grootste ecologische validiteit heeft, gebruikt kan worden bij hersentumorchirurgie, zowel pre- als intra-operatief. De neurale basis voor spontane taal is groot: hierbij zijn het supplementaire motorische gebied en de superieure marginale winding betrokken.
Bijzonder leerzaam
Al met al was dit eerste internationale symposium in Nederland over innovatief onderzoek naar pre- en intra-operatieve taaltests bij hersentumoren in Europa bijzonder leerzaam. Het blijkt dat Nederland internationaal meespeelt aan de top.
Wij zijn de Stichting Afasie Nederland bijzonder erkentelijk voor de financiële bijdrage, zonder welke we dit niet hadden kunnen organiseren.
Roelien Bastiaanse
Ann-Katrin Ohlerth
