De SMTA combineert logopedie met muziektherapie
Wetenschappelijke evidentie
In 2005 is het programma op de markt gebracht. In de afgelopen jaren is niet alleen bij Revalidatie Friesland maar in heel Nederland veel ervaring opgedaan. In 2016 is het promotieonderzoek afgerond dat is uitgevoerd door Joost Hurkmans. Hierdoor is de praktijkervaring aangevuld met wetenschappelijke evidentie.
Doelgroepen
SMTA is ontwikkeld voor mensen met een spraakapraxie en afasie. Twee doelgroepen kunnen worden onderscheiden:
- Niet-sprekende mensen met een ernstige spraakapraxie of globale afasie;
- Niet-vloeiend sprekende mensen met een lichte spraakapraxie of conductie- en Broca afasie.
Doelstellingen
De algemene doelstelling van SMTA is opgesteld o.b.v. de twee doelgroepen. Voor niet-sprekende mensen is de doelstelling gericht op het deblokkeren. Voor niet-vloeiend sprekende mensen is de doelstelling gericht op het verbeteren van het programmeren en plannen van de articulatie. Hierbij kan men denken aan het verbeteren van de accuraatheid, de consistentie en de vloeiendheid (prosodie) van het spreken.
In ICF termen kunnen doelen gesteld worden op het functieniveau en activiteitenniveau. Dit afhankelijk van de fase van herstel.
Werkwijze
SMTA is een combinatiebehandeling van logopedie en muziektherapie die gelijktijdig plaatsvindt. Dat betekent dat een logopedist en een muziektherapeut op hetzelfde moment met een patiënt oefenen. Voorafgaand aan de behandeling stemmen de logopedist en muziektherapeut de behandeling op elkaar af: de logopedist selecteert de oefenitems en de muziektherapeut bepaalt de muzikale interventies.
SMTA wordt toegepast bij individuele patiënten. De behandeling wordt op maat gemaakt en kan dan ook niet worden toepast bij groepen. Algemene principes van SMTA kunnen wel in groepsverband gebruikt worden, zoals in een afasiekoor.
SMTA kan worden toegepast in de sub-acute fase (1-3 maanden post onset) en de revalidatiefase (3-6 maande post onset) maar er zijn ook mogelijkheden voor de chronische fase van herstel (vanaf 6 maanden post onset).
Inhoud
SMTA bestaat uit twee behandellijnen: de logopedische behandellijn bestaat uit drie linguïstische niveau’s, te weten klank-, woord en zinsniveau. De muziek therapeutische behandellijn bestaat uit zingen, ritmisch spreken en spreken.
Op klankniveau kunnen losse klanken en lettergrepen worden geoefend op een hele of halve toonladder. De muzikale structuur is eenvoudig. Bij de lettergrepen is vooral aandacht voor clusters in initiële of finale positie.
Woorden en zinnen worden altijd in een functionele context geplaatst. Op dit niveau kunnen namen, plaatsnamen, dagelijkse uitdrukkingen, etc. geoefend worden. Hiervoor inventariseert de logopedist individuele wensen. De muziektherapeut componeert een nieuw geschreven melodie die aansluit bij de prosodie van het doelwoord of –zin. Ook andere muzikale parameters, zoals ritme, moeten aansluiten bij het accentpatroon van de doelitems. Overige muzikale parameters, zoals tempo en maatsoort kunnen de moeilijkheidsgraad bepalen. De muziektherapeut begeleidt op piano of gitaar.
Evidentie
Voor SMTA is een evaluatie-instrument ontwikkeld. Dit is een aangepaste diadochokinesetaak (MDT, Hurkmans et al., 2012). Deze taak dient te worden aangevuld met algemene taal- en spraaktests, zoals DIAS, CAT en ANTAT. In een pilot studie ( een z.g.n. ‘proof of principle’ ) zijn deze tests gebruikt om het effect van SMTA te onderzoeken bij vijf patiënten met spraakapraxie en afasie. Uit dit onderzoek bleek dat de spraakverstaanbaarheid en begrijpelijkheid van de verbale communicatie verbeterde. Daarnaast verbeterden het programmeren en plannen van articulatie, het naspreken en verminderde de ernst van de afasie. Bij twee patiënten verbeterden ook controle testen waardoor het effect algemener van aard was.
Meer informatie
Voor meer informatie kunt u de website van de Revalidatie Friesland Academie bekijken of contact opnemen.
