Psychosociaal welbevinden
Elk jaar staat de Afasieconferentie in Nederland steevast in mijn agenda genoteerd. Waarom? Omdat er in Nederland veel aandacht wordt besteed aan de psychosociale visie op logopedie.
Rianne Brinkman & Nelleke Loseman kaderen het als volgt:
Wat is psychosociaal welbevinden?
(a) een basisstemming van tevredenheid en afwezigheid van alomtegenwoordige gevoelens van verdriet of leegte,
(b) deelname aan en betrokkenheid bij zinvolle activiteiten,
(c) goede sociale en onderlinge relaties,
(d) een identiteit gekenmerkt door eigenwaarde, zelfacceptatie, nut en geloof in eigen kunnen (Bronken et al., 2012)
Na een beroerte komen angstklachten en depressies vaker voor, zowel bij de personen zelf als bij hun naasten. Logopedisten zien aandacht voor psychosociaal functioneren als hun rol (80 tot 98%), maar voelen vaak onvoldoende vertrouwen in hun eigen vaardigheden (30 tot 42%) (Sekhon et al., 2015; Northcott et al., 2017; Nash et al., 2021). De jaarlijkse Afasieconferentie draagt haar steentje bij om die kennis en vaardigheden bij logopedisten te versterken.
Storytelling in het onderwijs
Op zaterdag 5 oktober presenteerden Sabine Corsten, Bianca Spelter en Rianne Brinkman hun studie over ‘Storytelling in het onderwijs’. Daarbij kregen logopediestudenten in Nederland en Duitsland coaching om aan de slag te gaan met ‘storytelling’ bij meerdere personen met afasie (PMA), met een specifiek uitgewerkte behandelmethode als leidraad. De voorlopige resultaten zijn positief, zowel voor de personen met afasie, als voor de logopediestudenten. Het gaf hen meer zelfvertrouwen, creativiteit, zelf-reflectie en ze ervaarden het als een erg betekenisvolle interventie. Het vak maakt ondertussen deel uit van het universitair curriculum.
Digitale fotografie en afasie
De sessie van Frank Paemeleire over fotografie en afasie sluit er mooi bij aan. Hij bespreekt hoe zinvol het kan zijn om iemands leven in kaart te brengen met fotografie. Daarnaast kan het ook een manier zijn om met anderen te communiceren en goede sociale relaties te onderhouden. Aan de Arteveldehogeschool in Gent doceert hij een keuzevak over fotografie en (zelf)zorg. In februari 2025 geeft hij ook een webinar over de NAH-fotogroep, een project dat hij samen met Hilde Aarts en Griet Van Beneden vorm gaf (meer info via www.sig-net.be).
Betrekken van de omgeving bij therapie
De namiddag focust op het betrekken van de omgeving bij therapie, het inzetten op betekenisvolle sociale relaties. Jacobien Verdouw en Line Atsma van Revalidatie Friesland spreken over ‘systeemgeïntegreerde therapie’ bij afasie en ‘gezamenlijke coping’. Opmerkelijk is dat veel logopedisten (99% van de ondervraagden) vinden dat sociale participatie deel uitmaakt van de rol van logopedist, maar slechts 42% voelt zich zelfverzekerd bij psychologische behoeften PMA (Northcott et al., 2016; Arnesveen-Bronken, 2012).
Wat kan je dan concreet doen als logopedist? “Maak sociale participatie bespreekbaar,” luidt het advies.
- Vraag naar relaties, context;
- Nodig mensen uit;
- Vraag wat binnen relaties belangrijke thema’s zijn;
- Vraag hoe er in het verleden omgegaan werd met moeilijke situaties of tegenslagen;
- Vraag naar toekomstplannen: “Wat willen jullie samen nog doen of samen bereiken?”
Laatste plenaire lezingen
De laatste plenaire lezingen gingen ten slotte over de Voorzetselscreening voor afasie (een onderzoek naar het belang van voorzetsels bij taalbegrip en -productie) en over de La Trobe communicatievragenlijst die weldra gepubliceerd zal worden (voor personen met cognitieve communicatiestoornissen en hun omgeving).
Sandra Wielaert kreeg dit jaar het laatste woord. Zij sprak veelbelovend over de PACT-2, de vernieuwde versie van de partnertraining bij afasie die in het najaar van 2025 beschikbaar zal zijn.
Data volgend jaar
Noteer alvast in je agenda:
afspraak op 3 en 4 oktober voor de Afasieconferentie 2025.
Ingezonden door Laura Fierens,
logopedist / klinisch linguïst,
ZAS Middelheim, Antwerpen (BE)
Referenties en alle presentaties kan je vinden via de site van AfasieNet:
